Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasasında, hedefleriniz doğrultusunda Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmeleri ile Risk Yönetimi-Teminatlandırma İşlemlerini kapsayan finansal hizmetlerimizden yararlanabilirsiniz.
Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası, yatırımcıların Borsa İstanbul'da işlem gören vadeli ve opsiyonlu sözleşmelerde belirli bir teminat göstererek kaldıraçlı pozisyon almasına imkan sağlayan bir piyasadır. Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası aynı zamanda mevcut spot piyasada bulunmayan işlem türlerini ve yatırım araçlarını alternatif olarak yatırımcılara sunmaktadır.
Vadeli İşlem sözleşmeleri ile korunma, yatırım ve arbitraj amaçlı işlemler yapabilirsiniz.
VİOP, yatırımcıların kendi risk algıları ve beklentilerine göre aşağıdaki gibi farklı tipteki yatırımların risklerini azaltırken, aynı zamanda arbitraj ve yatırım amaçlı işlemlere de yön vermektedir. VİOP İşlemleri farklı tiplerdeki yatırımcılar için belli riskleri minimize eder. Örneğin;
- Dış ticaret ve reel sektörde faaliyet gösteren yatırımcılar için kur kaynaklı riskleri azaltmaktadır.
- Bireysel ve Kurumsal yatırımcılar için hisse senedi ve sabit getirili portföy risklerini azaltmaktadır.
TEB Yatırım, uzman ve deneyimli kadrosu, müşteri odaklı hizmet anlayışı, teknolojik altyapısı ve global vizyonu ile yatırımcılarının ihtiyaçlarına ve hedeflerine uygun kapsamlı hizmetler sunmaktadır.
Türkiye geneline yayılmış Yatırım Merkezleri, size özel çağrı merkezimiz, hızlı ve kolay işlem olanağı sunan mobil ve web işlem platformlarımız üzerinden tüm müşterilerimiz işlemlerini güvenle gerçekleştirebilmektedir.
TEB Yatırım, tüm müşterilerinin hedeflerine ulaşmaları ve kendilerine en uygun yatırım kararını verebilmeleri için kurum çatısı altında bulunan Araştırma Birimi’nin güncel rapor ve önerilerini tüm işlem kanallarından ve elektronik ortamda eposta, sms ve bildirimlerle anında ulaştırmaktadır.
Güncel Takasbank fiyat değişim aralığına (PSR) ulaşmak için tıklayınız.
VİOP'ta İşlem Yaparken Yararlanabileceğiniz Avantajlar
Kaldıraç Etkisi
VİOP'nda teminat olarak yatırdığınız parayla, yatırılan teminattan çok daha büyük pozisyon alabilirsiniz. Vadeli Piyasalarda gerek fiyat artışlarından gerekse düşüşlerinden kaldıraçlı olarak getiri elde imkanına sahipsiniz. Ancak teminatınızdan daha yüksek pozisyon aldığınız için spot piyasaya göre çok daha hızlı ve büyük miktarda zarar etme riski bulunmaktadır.
Portföy Korunması
Portföyünüzü korumak için, halihazırda sahip olduğunuz veya gelecekte alacağınız bir pozisyon için, dayanak varlığın işlem gördüğü piyasalardaki fiyat değişimlerinin neden olacağı finansal riski azaltabilir ve portföyü korumak (hedge) amacıyla vadeli piyasalarda işlem yapabilirsiniz.
Vergi Avantajı
Hisse senedi veya hisse senedi endekslerine dayalı vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinizden elde ettiğiniz kazançlarınızın vergi stopaj oranı %0 dır.
Detaylı bilgi için tıklayınız.
Teminatların Nemalandırılması
Takasbank teminat hesaplarında tutulan Türk Lirası cinsinden işlem teminatlarınız, Takasbank Fon Yönetimi tarafından mümkün olan en iyi şartlarda nemalandırılarak size kazanç sağlar.
Belirli bir vadede, önceden belirlenen fiyat, miktar ve nitelikte dayanak varlığı alma veya satma yükümlülüğü veren sözleşmelerdir.
Vadeli işlem sözleşmesinin vade tarihinde uzlaşması fiziki teslimat veya nakdi uzlaşı şeklinde gerçekleştirilir.
Fiziki teslimatta üzerinde anlaşılan dayanak varlık kaydi olarak el değiştirir. Nakdi uzlaşıda ise sözleşme fiyatı ile vade tarihindeki cari fiyat arasındaki fark kadar tutar taraflar arasında el değiştirir.
Vadeli İşlem Sözleşmelerinde gündüz seansının yanı sıra, akşam saatlerinde de işlem yapılabilmektedir. VİOP akşam seansına ait detayları aşağıda bulabilirsiniz.
- Akşam seansı, gündüz seans saatlerini (09:20 - 18:10) takiben 19:00 - 23:00 saatleri arasında sürekli müzayede esasına göre düzenlenmektedir.
- Akşam seansındaki işlemler, bir sonraki gündüz seans saatlerinde (09:20 - 18:10) yapılacak işlemlerle beraber takasa konu olmaktadır.
- Akşam seansında işlem gören sözleşmeler: Endeks Vadeli İşlem Sözleşmeleri, Dolar/Ons Altın –Gümüş – Platin –Paladyum Vadeli İşlem Sözleşmeleridir.
- Gündüz seansı için verilen emirlerin, akşam seansında da geçerli olması için emir iletilirken "Akşam Seansı" seçeneği işaretlenmelidir. Akşam seansı süresince girilecek emirlere de “Akşam Seansı” kutucuğunun işaretlenmeye devam edilmesi gerekmektedir.
- Gündüz seansında girilen İptale Kadar Geçerli (IKG) ve Tarihli emirler, Akşam Seansı alanı işaretlenirse bu seans sürecince geçerli olacaktır. Akşam seansında girilen emirlerde İptale Kadar Geçerli (IKG) ve Tarihli emir seçenekleri bulunmamaktadır.
- Akşam seansında uygulanacak fiyat limitleri, o günkü gündüz seansı sonunda hesaplanan uzlaşma fiyatının +- % 3’ü olarak uygulanacaktır.
- VİOP açılış seansı uygulaması hakkında detaylı bilgi almak için tıklayınız.
- Pay Vadeli Sözleşmeler hakkında detaylı bilgi almak için Borsa İstanbul tarafından hazırlanan rehberi buradan inceleyebilirsiniz.
Opsiyon işlemleri, alan tarafa belirli vadede veya belirli bir vadeye kadar, önceden belirlenen fiyat, miktar ve nitelikte dayanak varlığı alım ve satım hakkı veren, satan tarafı ise sözleşmeye dayalı dayanak varlığı almaya ve satmaya yükümlü kılan sözleşmelerdir.
Opsiyon sözleşmeleri ile yatırımcılar, hisse senedi fiyatlarındaki yükseliş ve düşüşlerden, pay senedi almadan kazanç sağlayabilir ve Opsiyon kaldıraçlı bir ürün olduğu için spot piyasaya göre çok daha yüksek oranda kar elde edebilirler.
Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasasında, risk yönetimi ve teminatlandırma Takasbank tarafından uygulanmaktadır.
VİOP sözleşmesi almak veya satmak için Takasbank'a asgari tutar bazında teminat yatırmak zorunludur. Portföy bazında teminat hesaplamasına esas teşkil edecek parametreler Takasbank tarafından belirlenir ve duyurulur.
Takasbank, portföy bazında teminatlandırma işlemlerinde Standard Portfolio Analysis of Risk (SPAN) algoritmasını kullanır. Aşağıdaki tabloda görüldüğü üzere risk oranı % 100 ‘ün üstünde olan hesaplar margin call’a düşmektedirler.
| Risk Oranı (%) | Risk Seviyesi |
|---|---|
| 75 >= Risk Oranı | 0 |
| 90 >= Risk Oranı > 75 | 1 |
| 100 > Risk Oranı > 90 | 2 |
| Risk Oranı >= 100 | 3 |
“Sürdürme Teminatı” tutarının, “Mevcut Teminat ± Geçici Kar/Zarar” tutarına oranı % 100’den büyük ise ilgili hesap Riskli duruma düşer.
Risk seviyeleri Takasbank tarafından BİST’e bildirilerek söz konusu saklama hesabına bağlı işlem hesaplarının risk durumu tabloda verildiği üzere 0, 1, 2, 3 olarak BİST tarafından güncellenir.
Bir hesabın risk seviyesi 3 olarak değiştiğinde, bu hesaba ait pasif emirler alım satım sisteminde otomatik olarak iptal edilerek sadece risk azaltıcı işlem yapmasına izin verilir.
Emrin risk azaltıcı olup olmadığı Takasbank tarafından kontrol edilir. Takasbank tarafından onaylanmayan emir iptal edilir.
Riskli hesabın sistemde herhangi bir anda sadece 1 açık emri bulunabilir. Hesap riskliyken, risk azaltıcı yönde girilecek emir piyasa fiyatlı olamaz, limit fiyat belirtilmelidir. İşlem gerçekleşmezse açık olan emirde iyileştirme yapılamaz, emir iptal edilerek yeniden limit fiyatlı emir girilmelidir.
Aracı Kurum, risk oranı %100 ‘ün üzerinde bulunan müşterisine teminat tamamlama çağrısı yaparak İşlem Kurallarında belirlenen süre içinde teminat tutarını başlangıç teminatı seviyesine çıkarmasını talep eder. Müşteri bu durumda belirtilen süre içinde teminatlarını başlangıç teminatı seviyesine çıkarmakla yükümlüdür. Bir önceki güne ilişkin teminat tamamlama çağrısı bulunan hesaplar risk azaltıcı işlem yaparak veya nakit teminat yatırarak riskli durumdan çıkabilirler. Tamamlama çağrıları neticesinde Müşteri’ye ulaşılamadığı ve bu nedenle riskli bir durumun oluşması muhtemel olduğu hallerde, Aracı Kurum inisiyatif alarak pozisyonu ters işlem ile kapatabilecektir. Bununla birlikte, Teminat tamamlama süresi içerisinde Müşteri’nin Türev Araçlarının fiyatının belirlenen maksimum fiyat değişim oranında ters yönde değişmesi durumunda, Müşteri’ye ilave bir bildirim yapılmaksızın ve Müşteri’den ayrıca talimat alınmaksızın Müşteri’nin pozisyonu Aracı Kurum tarafından ters işlem ile kapatılabilecektir. Teminat tamamlama işlemi sonuçlanıncaya kadar Müşteri’nin teminat tamamlama yükümlülüğü devam edecektir
Müşteri’nin teminat tamamlama çağrısına ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmemesi veya tamamlama çağrısının Müşteri’ye Aracı Kurum’dan kaynaklanmayan sebeplerle ulaştırılamadığı hallerde, Aracı Kurum, başka bir ihbara veya bildirime gerek olmaksızın SPK Mevzuatına göre Müşteri’nin pozisyonlarının bir kısmını veya tamamını ters işlem ile tasfiye edebilir.
Otomatik Teminat Tamamlama
VİOP hesabındaki teminat tamamlama miktarı 14:30 a kadar müşteri tarafından nakit aktarımı veya pozisyon azaltılması yapılarak kapatılmaz ise teminat açığı kadar pozisyon Yatırım Hizmet ve Faaliyetleri Çerçeve Sözleşmesi hükümlerince kapatılarak teminat başlangıç teminatına çekilir.
Stop Out Uygulaması
VİOP’ta işlem yapacak müşterilerimiz için gün içerisindeki teminat tamamlama yükümlülüklerine ilişkin olarak, müşterilerimiz tarafından imzalanmış olan Çerçeve Sözleşme’de yer alan hükümler çerçevesinde ve bu hükümlere ek olarak devreye alınan “STOP-OUT” sistemi aşağıdaki şekilde işleyecektir:
- Müşterilere ilk “stop-out” uyarı mesajı, başlangıç teminatlarının %50 seviyesine düştüğünde gönderilir.
- Müşterilerin “stop-out” uyarı mesajını aldıklarında (% 50 seviyesi) hesaplarını dikkatle takip etmeleri ve ek teminat yatırmaları veya risk azaltıcı işlem yapmaları tavsiye edilir.
- Gün içindeki fiyat dalgalanmaları nedeniyle oluşabilecek zarar nedeniyle teminat seviyesi Takasbank’ın belirlediği başlangıç teminatının %20’sine gerileyen müşteri hesapları için “stop- out” (pozisyonların sistem tarafından kapatılmasına yönelik emir iletilmesi) sistemi devreye girer ((toplam teminat ± kar zarar/başlangıç teminatı)) % 20 ye eşit veya küçük olması durumu).
- Teminat seviyesi %20’ye gerileyen müşteri hesapları için teminat seviyesinin %35’e yükseltilmesi amacıyla sistem tarafından pozisyon azaltıcı emir iletimi yapılır.
- Fiyat boşluklu açılış nedeniyle teminat seviyesi 0 veya altına düşen hesaplarda ise tüm pozisyonlarının kapatılması için emir iletimi gerçekleştirilir.
- “Stop-out” nedeniyle pozisyon azaltıcı emir gönderimi iletimi yapılması pozisyonun kapatılacağını garanti etmemektedir; devre kesici uygulaması ve/veya kontratlarda likidite olmaması ve benzeri sebeplerle iletilen emirler gerçekleşmeyebilir ve bu durumda ortaya çıkabilecek zarardan müşteri sorumlu olup, şirketimiz hiç bir şekilde sorumlu değildir.
- “Stop-out” uygulaması “Akşam Seansı”nda geçerli değildir.
- “Stop-out” emir iletimi mesajı alan müşterilerimizin bu emirleri dikkatle takip etmelerini ve hesaplarında eksi bakiye oluşmaması için gerekli önlemleri almalarını önemle tavsiye ve rica ederiz.
