SPK’nun 30.10.2014 tarih ve 31/1080 sayılı Kararı gereği BIST’da payları işlem gören şirketlerin paylarının alım satım esaslarının farklılaştırılmasına yönelik olarak; hisse senetleri A, B, C ve D olmak üzere gruplandırılmıştır.
Söz konusu düzenlemenin 2 Ocak 2015 tarihi itibarıyla uygulamaya başlanmasına, SPK’nun 23.07.2010 tarihli ve 21/657 sayılı, (2) 23.09.2010 tarihli ve 28/821 sayılı Kararlarının 2 Ocak 2015 tarihi itibarıyla yürürlükten kaldırılmasına karar verilmiştir.
Sermaye Piyasası Kurulu’nun i-SPK.101.1 (30/10/2014 tarihli ve 31/1080 s.k.) sayılı İlke Kararı:
ABC Düzenlemesi olarak bilinen, Borsa İstanbul A.Ş.'de işlem gören payların işlem esaslarının farklılaştırılmasına yönelik
Kurulumuz düzenlemelerinin 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ve ikincil mevzuatın yürürlüğe girmesi, Borsa İstanbul’da işlem gören payların işlem esaslarının yeni mevzuat, yeni pazarlar ve son yıllarda halka açılmış olan şirketler dikkate alınarak gözden geçirilmesi sonucunda;
A) Piyasa, platform veya pazar bakımından;
1) Borsa pay piyasasında işlem gören payların işlem esaslarının belirli özellikleri dikkate alınarak farklılaştırılması ve bunların sınıflandırılması amacıyla söz konusu payların A, B ve C olmak üzere üç farklı grupta izlenmesine,
2) Pay piyasası dışında kalan; Gelişen İşletmeler Piyasası (GİP), Serbest İşlem Platformu (SİP), Nitelikli Yatırımcı İhraç Pazarı ve Gözaltı Pazarı’nda (GP) işlem gören payların genel olarak D Grubu adı altında izlenmesine ve söz konusu payların içinde bulunduğu piyasa, platform veya pazarın özellikleri dikkate alınarak farklı işlem esaslarına tabi tutulmasına,
B) Fiili Dolaşımdaki Pay (FDP) değeri bakımından, Borsa tarafından belirlenen değerleme dönemi itibarıyla FDP değerinin ortalaması;
1) 30 milyon TL ve üzerinde olan payların, A Grubuna dahil edilmesine,
2) 30 milyon TL’nin altında ancak 10 milyon TL ve üzerinde olan payların B Grubuna dahil edilmesine,
3) 10 milyon TL’nin altında olan payların C Grubuna dahil edilmesine,
C) Mevcut veya ilave kurallar bakımından;
1) A Grubu payların;
i) Sürekli müzayede işlem yöntemine tabi olmasına,
ii) Kredili alım, açığa satış, ödünç alma veya ödünç verme işlemlerine konu olabilmesine,
2) B Grubu payların;
i) Sürekli müzayede işlem yöntemine tabi olmasına, ii) Kredili alım, açığa satış, ödünç alma veya ödünç verme işlemlerine konu olabilmesine, iii) Belirli bir anda oluşabilecek açık takas pozisyonunun %100’ü oranında özkaynak bulundurma şartına tabi olmasına, buna göre bir müşterinin takası henüz gerçekleşmemiş işlemleri sonucunda, belirli bir anda B grubu paylarda oluşabilecek açık takas pozisyonunun asgari %100’ü oranında net varlığının bulunmasının zorunlu olmasına, ayrıca bu paylarda gerçekleştirilen işlemlerde hiçbir suretle ve yatırım kuruluşu yönetim kurulu kararı ile de olsa müşteri bazında veya genel olarak özkaynak oranlarının değiştirilememesine ve teminat alınmaksızın emir kabul edilememesine, iv) Sermaye piyasası araçlarının kredili alım, açığa satış, ödünç alma veya ödünç verme işlemlerinde özkaynak oranının hesaplanmasında en çok %50’si oranında özkaynak olarak kabul edilebilmesine,
3) C Grubu payların;
i) Piyasa yapıcısı veya likidite sağlayıcısına sahip olması durumunda sürekli müzayede işlem yöntemine tabi olmasına, ii) Piyasa yapıcısı veya likidite sağlayıcısına sahip olmaması durumunda tek fiyat işlem yöntemine tabi olmasına, iii) Kredili alım işlemi veya açığa satışa konu olmamasına, iv) Belirli bir anda oluşabilecek açık takas pozisyonunun %100’ü oranında özkaynak bulundurma şartına tabi olmasına, buna göre bir müşterinin takası henüz gerçekleşmemiş işlemleri sonucunda, belirli bir anda C grubu paylarda oluşabilecek açık takas pozisyonunun asgari %100’ü oranında net varlığının bulunmasının zorunlu olmasına, ayrıca bu paylarda gerçekleştirilen işlemlerde hiçbir suretle ve yatırım kuruluşu yönetim kurulu kararı ile de olsa müşteri bazında veya genel olarak özkaynak oranlarının değiştirilememesine ve teminat alınmaksızın emir kabul edilememesine,
v) Sermaye piyasası araçlarının kredili alım, açığa satış, ödünç alma veya ödünç verme işlemlerinde özkaynak olarak kabul edilmemesine,
4) D Grubunda Gelişen İşletmeler Piyasasına (GİP) dahil olan payların;
i) Piyasa yapıcısına sahip olması durumunda sürekli müzayede işlem yöntemine tabi olmasına, ii) Piyasa yapıcısına sahip olmaması durumunda tek fiyat işlem yöntemine tabi olmasına, iii) Kredili alım işlemi veya açığa satışa konu olmamasına, iv) Belirli bir anda oluşabilecek açık takas pozisyonunun %100’ü oranında özkaynak bulundurma şartına tabi olmasına, buna göre bir müşterinin takası henüz gerçekleşmemiş işlemleri sonucunda, belirli bir anda D grubu paylarda oluşabilecek açık takas pozisyonunun asgari %100’ü oranında net varlığının bulunmasının zorunlu olmasına, ayrıca bu paylarda gerçekleştirilen işlemlerde hiçbir suretle ve yatırım kuruluşu yönetim kurulu kararı ile de olsa müşteri bazında veya genel olarak özkaynak oranlarının değiştirilememesine ve teminat alınmaksızın emir kabul edilememesine,
v) Sermaye piyasası araçlarının kredili alım, açığa satış, ödünç alma veya ödünç verme işlemlerinde özkaynak oranının hesaplanmasında en çok %50’si oranında özkaynak olarak kabul edilebilmesine,
5) D Grubunda Serbest İşlem Platformu (SİP) veya Nitelikli Yatırımcı İşlemleri Pazarına (NYİP) dahil olan payların; i) Tek fiyat işlem yöntemine tabi olmasına, ii) Kredili alım işlemi veya açığa satışa konu olmamasına,
iii)Belirli bir anda oluşabilecek açık takas pozisyonunun %100’ü oranında özkaynak bulundurma şartına tabi olmasına, buna göre bir müşterinin takası henüz gerçekleşmemiş işlemleri sonucunda, belirli bir anda D grubu paylarda oluşabilecek açık takas pozisyonunun asgari % 100’ü oranında net varlığının bulunmasının zorunlu olmasına, ayrıca bu paylarda gerçekleştirilen işlemlerde hiçbir suretle ve yatırım kuruluşu yönetim kurulu kararı ile de olsa müşteri bazında veya genel olarak özkaynak oranlarının değiştirilememesine ve teminat alınmaksızın emir kabul edilememesine,
iv) Sermaye piyasası araçlarının kredili alım, açığa satış, ödünç alma veya ödünç verme işlemlerinde özkaynak olarak kabul edilmemesine,
v)Brüt takas uygulamasına tabi olmasına,
6) D Grubunda Gözaltı Pazarına dahil olan payların; i) Tek fiyat işlem yöntemine tabi olmasına, ii) Kredili alım işlemi veya açığa satışa konu olmamasına, iii) Belirli bir anda oluşabilecek açık takas pozisyonunun %100’ü oranında özkaynak bulundurma şartına tabi olmasına, buna göre bir müşterinin takası henüz gerçekleşmemiş işlemleri sonucunda, belirli bir anda D grubu paylarda oluşabilecek açık takas pozisyonunun asgari %100’ü oranında net varlığının bulunmasının zorunlu olmasına, ayrıca bu paylarda gerçekleştirilen işlemlerde hiçbir suretle ve yatırım kuruluşu yönetim kurulu kararı ile de olsa müşteri bazında veya genel olarak özkaynak oranlarının değiştirilememesine ve teminat alınmaksızın emir kabul edilememesine,
iv) Sermaye piyasası araçlarının kredili alım, açığa satış, ödünç alma veya ödünç verme işlemlerinde özkaynak olarak kabul edilmemesine,
D) Bu kapsamda; A, B, C ve D gruplarında yer alan paylara ilişkin sınıflandırma ve kuralların aşağıdaki tabloda özetlenen şekliyle kabul edilmesine,
GRUP |
Piyasa Plarform Pazar |
FDP’nin Piyasa Değeri (TL) |
Piyasa Yapıcı (PY) veya Likidite Sağlayıcı (LS) |
Mevcut veya Düzenleme Kapsamında Getirilen İlave Kurallar |
||||
İşlem Yönetimi |
Kredili İşlem veya Açığa Satış |
Açok Takas Pozisyonu Özkaynak Oranı |
Özkaynak Hesabına Konu Olabilecek Oran |
Brüt Takas Uygulaması |
||||
(1) |
(2) |
(3) |
(4) |
(5) |
(6) |
(7) |
(8) |
|
A |
Pay Piyasası |
30 Milyon TL ve üstü |
- |
Sürekli Müzayede |
VAR |
GENEL HÜKÜMLER |
GENEL HÜKÜMLER |
YOK |
B |
Pay Piyasası |
(10-30) Milyon TL |
- |
Sürekli Müzayede |
VAR |
%100 |
%50 |
YOK |
C |
Pay Piyasası |
10 Milyon TL’nin altı |
VAR |
Sürekli Müzayede |
YOK |
%100 |
%0 |
YOK |
YOK |
Tek Fiyat |
|||||||
D |
GİP |
- |
VAR |
Sürekli Müzayede |
YOK |
%100 |
%50 |
YOK |
YOK |
Tek Fiyat |
|||||||
SİP |
- |
- |
Tek Fiyat |
YOK |
%100 |
%0 |
VAR |
|
NYİP |
||||||||
Gözaltı Pazarı |
- |
- |
Tek Fiyat |
YOK |
%100 |
%0 |
YOK |
Kısaltmalar: GİP Gelişen İşletmeler Piyasası, SİP Serbest İşlem Platformu, NYİP Nitelikli Yatırımcı İşlemleri Pazarı, FDP Fiili Dolaşımdaki Pay, PY Piyasa Yapıcı, LS Likidite Sağlayıcı
(1)Piyasa, Platform veya Pazar ayrımı, buralarda işlem görecek payların tabi olacağı ilave kurallar bakımından ön şart niteliğindedir.
(2)FDP’nin Piyasa Değeri, ilgili payların tabi olacağı ilave kurallar bakımından ikincil şart niteliğindedir, tutar belirtilmediyse bu şart aranmaz.
(3)Piyasa Yapıcı veya Likidite Sağlayıcı olup olmadığı, payların tabi olacağı ilave kurallar bakımından üçüncül şart niteliğindedir.
(4)İlgili payların hangi işlem yöntemine tabi olacağını göstermektedir.
(5)İlgili paylarda Kredili Alım İşlemi veya Açığa Satış yapılıp yapılamayacağını göstermektedir.
(6)Belirli bir anda oluşabilecek açık takas pozisyonunun veya takas gerçekleşene kadar ilgili pay için asgari olarak hangi oranda özkaynak bulundurulması gerektiğini gösterir, oran belirtilmediyse mevcut düzenlemeler kapsamındaki uygulama geçerlidir.
(7)İlgili payın, sermaye piyasası araçlarının kredili alım, açığa satış, ödünç alma veya ödünç verme işlemlerine dair özkaynak hesabında hangi orana kadar özkaynak kabul edilebileceğini gösterir, oran belirtilmediyse mevcut düzenlemeler kapsamındaki uygulama geçerlidir.
(8)İlgili paylarda Brüt Takas uygulaması olup olmadığını göstermektedir.
E) Düzenleme kapsamındaki diğer hususlara ilişkin olarak;
1)Yukarıdaki kurallara ek olarak Borsa tarafından belirlenen değerleme dönemi içerisinde ve hesaplama yöntemi ile Borsa fiyatı pay başına net aktif değerinin 1,5 katı ve üzeri olan menkul kıymet yatırım ortaklıklarının B Grubu’na, Borsa fiyatı pay başına net aktif değerinin 2 katı ve üzeri olan menkul kıymet yatırım ortaklıklarının C grubuna dahil edilmesine,
2)Payların sınıflandırılması ve gruplar arası geçiş işlemlerinin belirlenecek değerleme dönemi ve veri seti üzerinden Borsa tarafından yapılmasına,
3) Borsa’ya ilk defa kote olan şirket paylarının grubu belirlenirken; halka arz edilen payların değerinin dikkate alınmasına ve söz konusu payların değerlendirme sonrası dahil oldukları grupların kurallarına göre işlem görmesine karar verilmiştir.
......................... hisse senedinin ait olduğu ..................... grubunun risklerinden haberdar olduğumu ve risklerini kabul ettiğimi beyan ederim.
Müşteri Adı ve Soyadı: ..............................
Tarih:..........................................................
İmza: .........................................................